АНДЕШАЕ ЧАНД ДАР МАСИРИ ҲИФЗИ ИCТИҚЛОЛИ ДАВЛАТӢ

Муаллиф: Зиёев Субҳиддин

Расм

Ба истиқболи  34-умин солгарди Истиқлоли давлатии

Ҷумҳурии Тоҷикистон

      Истиқлоли давлатӣ — ин арзиши бузург ва муқаддасест, ки ҳар як миллату давлат онро бо меҳнати ҳалол, ҷасорат ва садоқат ба Ватан ба даст меорад. Истиқлол маънои озодӣ, соҳибихтиёрӣ ва имконият барои рушди ҳамаҷонибаи ҷомеа мебошад. Дар замони муосир, истиқлолият на танҳо аз озодии сиёсӣ иборат аст, балки ин маънои онро дорад, ки миллат метавонад фарҳанг, забон, таърих ва арзишҳои худро ҳифз намуда, ба ояндаи дурахшон қадам гузорад.

       Маҳз бо соҳибистиқлолӣ метавон дар соҳаҳои иқтисод, маориф, тандурустӣ ва дигар бахшҳо пешрафт кард. Инчунин, истиқлоли комил барои миллат имконият медиҳад, ки сиёсати хориҷиро мустақилона муайян намуда, дар арсаи байналмилалӣ мавқеи худро устувор созад.

       Ҳамзамон, истиқлолиятро бояд бо масъулияти баланд ва ҳисси баланди миллӣ эҳтиёткорона ҳифз карда шавад. Ҳар як шаҳрванд бояд дар рушду ободии Ватан саҳмгузор бошад ва арзишҳои миллӣро ҳифз намояд. Тавре ки таърих нишон медиҳад, танҳо бо меҳнати ҳалол ва садоқат ба Ватан метавон истиқлолиятро нигоҳ дошт ва онро ба наслҳои оянда интиқол дод.

       Хотиррасон бояд кард, ки истиқлолият на танҳо дастоварди гузаштагон аст, балки вазифаи ҳар як шаҳрванд барои нигоҳ доштани он дар оянда мебошад.

       Истиқлоли Тоҷикистон — ин дастоварди бузург ва муқаддасест, ки миллати тоҷик дар роҳи мубориза барои озодӣ ва соҳибихтиёрӣ ба даст овардааст. Барои ба даст овардани истиқлолият як зумра фарзонафарзандони миллат аз ҷумла  Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон саҳми босазо гузоштаанд ва дар солҳои аввали истиқлолият мушкилоти зиёде пешорӯи ин миллат истода буд, ки бо хиради азалии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  зинда ба зинда ин мушкилот роҳи ҳалли худро ёфт.

       Истиқлоли Тоҷикистон маънои озодӣ соҳибихтиёрии сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангиро дорад. Ин дастоварди таърихӣ имконият дод, ки миллат забон, фарҳанг, таърих ва арзишҳои миллии худро ҳифз ва рушд диҳад. Ҳамзамон, истиқлолият шароит фароҳам овард, ки кишвар дар арсаи байналмилалӣ мавқеи худро устувор созад ва сиёсати хориҷии мустақилона дошта бошад.

       Истиқлоли Тоҷикистон — ин дастоварди бузург ва муқаддасест, ки миллати тоҷик дар роҳи озодиву соҳибихтиёрӣ ба даст овардааст. 9 сентябри соли 1991 Тоҷикистон расман ҳамчун давлат мустақил эълон шуд ва аз он вақт ба баъд, ин сана ҳамчун рӯзи истиқлолияти миллӣ таҷлил мегардад.

       Дар даврони истиқлолият, Тоҷикистон бо талошҳои пайваста ба рушди иқтисодиву иҷтимоӣ, беҳбуди сатҳи зиндагӣ ва таҳкими субот кӯшиш мекунад. Инчунин, ҳифзи арзишҳои миллӣ, забон ва фарҳанг ҳамчун асоси давлатдории мустақилона ба ҳисоб меравад.

       Истиқлоли Тоҷикистон — ин рамзи озодӣ ва худшиносии миллат аст, ки онро бояд бо эҳтиёт ва масъулият ҳифз кард. Ҳифзи истиқлолият — вазифаи муқаддас ва масъулияти ҳар як шаҳрванд ва ҳукумат мебошад. Барои нигоҳ доштани истиқлолият, бояд чораҳои зеринро амалӣ кард, ки сараввал ин ҳифзи арзишҳои миллӣ мебошад. Маҳз тавассути эҳтиром ва ҳифзи забон, фарҳанг, анъанаҳо ва таърихи миллӣ метавон истиқлолиятро устувор нигоҳ дошт. Яке дигар аз ин таҳкими давлатдории мустақил мебошад.  Дар соҳаҳои иқтисод, сиёсӣ ва иҷтимоӣ бояд сиёсати мустақилона ва самаранок роҳандозӣ шавад, ки кишвар дар арсаи байналмилалӣ мавқеи устувор дошта бошад. Яке дигар аз чораҳое, ки бояд амалӣ шавад, ин муттаҳидӣ ва худшиносӣ мебошад.  Ҳамкории халқ, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ ва ташаккули ҳисси худшиносӣ барои муҳофизати истиқлолият муҳим арзёбӣ мегардад.

       Ободонӣ ва рушди иқтисодӣ яке аз дигар роҳҳое мебошад, ки метавон истиқлолиятро мустаҳкам намуд. Тавассути рушди соҳаҳои иқтисодии кишвар, беҳтар кардани сатҳи зиндагӣ ва таъмин намудани шуғл, метавон устувории давлатро таъмин кард.

       Маърифату таҳсилот яке аз роҳҳои дигаре аст, ки дар ҳолати маърифатнокии миллат ва таҳсилоти хубу созгор метавон ҷомеаро мустаҳкам намуд. Таҳсилоти босифат ва тарғиби арзишҳои миллӣ дар ҷомеа кӯмак мекунад, ки наслҳо бо ҳисси масъулиятшиносӣ ба Ватан хизмат кунанд.

       Масъулияти баланди ҳар як шаҳрванд аст, ки тамоми арзишҳои миллиро ҳифз намоянд. Ҳар як нафар бояд дар нигоҳ доштани истиқлолият саҳмгузор бошад, бо меҳнат, садоқат ба Ватан ва ҳимояи арзишҳои он.

       Ҳифзи истиқлолият — вазифаи муқаддас ва масъулияти ҳар як шаҳрванд, ҳукумат ва тамоми ҷомеа мебошад. Барои нигоҳ доштани истиқлолият, бояд чораҳои зеринро амалӣ кард:

Якум: Ҳифзи арзишҳои миллӣ: Маҳз тавассути эҳтиром ва ҳифзи забон, фарҳанг, анъанаҳо ва таърихи миллӣ метавон истиқлолиятро устувор нигоҳ дошт.

Дуюм: Таҳкими субот ва амният: Беҳбуди вазъи амниятӣ, мубориза бо терроризм, экстремизм ва ҷинояткорӣ барои нигоҳ доштани сулҳ ва оромии кишвар муҳим аст.

Сеюм: Рушди иқтисодии мустақил: Ташкили соҳаҳои иқтисодиёт, истифодаи самараноки захираҳо, пешгирии фасод ва ташаккули иқтисодиёти мустақил барои устувории давлат зарур аст.

Чаҳорум: Маориф ва фарҳанг: Таҳсилоти босифат, тарбияи ҷавонон дар рӯҳияи ватандӯстӣ ва ҳифзи арзишҳои миллӣ барои устувор нигоҳ доштани истиқлолият муҳим аст.

Панҷум: Мубориза бо ҳар гуна таҳдидҳо: Ҳамеша бояд омода буд, ки аз ҳимояи манфиатҳои миллӣ ва истиқлолият ҳимоят кард, дар муқобили таҳдидҳои хориҷӣ ё дохилӣ.

Шашум: Ҷонибдорӣ аз сиёсати давлат: Ҳамкории фаъол бо ҳукумат, иштирок дар интихоботҳо ва қабули қарорҳо барои рушди кишвар муҳим аст.

Ҳафтум: Муносибати дӯстона бо кишварҳои дигар: Ташаккули муносибатҳои дипломатӣ ва ҳамкории байналмилалӣ барои мустаҳкам кардани мақоми Тоҷикистон дар арсаи ҷаҳонӣ.

Ҳифзи истиқлолият — кори дастаҷамъона аст, ки танҳо тавассути меҳнат, садоқат ба Ватан ва эҳтиром ба арзишҳои миллӣ имконпазир аст.

Ба қадри истиқлолу озодӣ расидан — вазифаи ҳар як шаҳрванд ва тамоми ҷомеа мебошад. Барои ин, бояд:

-Арзишҳои миллӣ ва арзишҳои озодиро эҳтиром кард: Забон, фарҳанг, таърих ва суннатҳоро ҳифз ва гиромӣ дошт.

-Маърифату таҳсилро баланд бардошт: Ҷавононро бо арзишҳои миллӣ, ҳуқуқу уҳдадориҳо ва масъулиятшиносӣ тарбия намуд.

-Ҳамкории созанда ва сулҳомезро тарғиб кард: Дар ҷомеа оромиву суботро нигоҳ дошт ва дар муносибатҳо эҳтиром ба фикру ақидаи дигарон дошт.

-Дар рушди иқтисодии кишвар саҳм гузошт: Бо меҳнат, дониш ва иқтидори худ барои ободии Ватан кӯмак кард.

-Ҳимояи манфиатҳои миллӣ ва истиқлолиятро ба назар гирифт: Дар ҳар кору амали худ аз манфиатҳои давлату миллат ҳимоят кард.

-Бузургдошти арзишҳои озодӣ ва истиқлолият: Аз дастовардҳои гузашта ҳимоят кард ва онҳоро насл ба насл интиқол дод.

Ба қадри истиқлолу озодӣ расидан маънои онро дорад, ки ҳар як нафар масъул аст, ки арзишҳои миллиро эҳтиёткорона ҳифз кунад ва барои рушди Ватан саҳмгузор бошад. Ин танҳо бо меҳнат, садоқат ва эҳтироми арзишҳо имконпазир аст.

Нақши олимон дар нигоҳдошти арзишҳои замони истиқлол хеле муҳим ва муассир аст. Олимон бо донишу таҳқиқот, тарғиб ва ташаккули фикру ақидаҳои ҷомеа метавонанд дар ҳифзи арзишҳои миллӣ ва рушди давлат нақши асосӣ бозанд. Вазифаи олимон дар ин раванд:

-Таҳқиқ ва омӯзиши таърихи миллӣ: Олимон бо омӯзиши амиқи таърихи Ватан, анъанаҳо ва арзишҳои миллиро ба ҷомеа фаҳмонда, эҳсоси худшиносӣ ва ифтихорро бедор мекунанд.

-Тарғиби фарҳанг ва забон: Олимон бо эҷоди осор, нашри китобҳо, гузаронидани чорабиниҳо ва барномаҳои фарҳангӣ ба ҳифзи забон, суннатҳо ва арзишҳои милли кӯмак мерасонанд.

-Омӯзиш ва пажуҳиш: Олимон дар тарбияи наслҳо, таълим додани арзишҳои ватандӯстӣ, масъулиятшиносӣ ва эҳтироми озодӣ нақши муҳим доранд.

-Илм ва инноватсия: Бо пешбурди илм, технология ва инноватсия олимон метавонанд рушди иқтисодии кишварро таъмин намуда, истиқлолиятро мустаҳкам гардонанд.

-Тавсияи олимон ба ҳукумат: Олимон бо пешниҳод ва маслиҳатҳои худ дар қабули қарорҳо оид ба ҳифзи арзишҳо ва рушди кишвар саҳмгузор мешаванд.

-Маърифату ташвиқот: Олимон бо баромадҳо, мақолаҳо ва барномаҳои телевизионӣ метавонанд аҳолиро ба қадр кардани арзишҳои миллӣ ташвиқ кунанд.

Ҳамчунин, олимон ҳамчун намунаи ибрат барои ҷомеа хизмат мекунанд, зеро тавассути меҳнату дониш ва садоқат ба Ватан метавонанд арзишҳои истиқлолиятро пойдор нигоҳ доранд. Дар маҷмӯъ, нақши олимон дар нигоҳдошти арзишҳои замони истиқлол беназир аст ва онҳо ҳамчун нерӯи зеҳнӣ барои устувории давлат хизмат мекунанд.

Нақши истиқлолият дар сиёсати хориҷӣ:

-Мушаххас кардани самтҳои асосии сиёсати хориҷӣ: Дар шароити истиқлолият, давлат метавонад мустақилона қарор гирад, ки бо кадом кишварҳо ва созмонҳо ҳамкорӣ кунад.

-Ҳимояи манфиатҳои миллӣ: Истиқлолият имкон медиҳад, ки давлат дар арсаи байналмилалӣ манфиатҳои миллиро ҳимоя кунад, аз таҳдидҳо муҳофизат намояд ва мавқеи худро устувор нигоҳ дорад.

Нақши сиёсати хориҷӣ дар нигоҳ доштани истиқлолият:

-Муносибатҳои дӯстона ва ҳусни ҳамҷаворӣ: Ташкили муносибатҳои дуҷониба бо кишварҳои дигар барои рушди иқтисодиву иҷтимоӣ ва амният муҳим аст.

-Ҳамкории байналмилалӣ: Иштирок дар созмонҳои байналмилалӣ (Ҷомеаи Умумиҷаҳонӣ) барои ҳифзи манофеи миллӣ ва пешгирии таҳдидҳо кӯмак мерасонад.

Истиқлолият ба давлат имконият медиҳад, ки сиёсати хориҷиро мустақилона муайян кунад. Дар навбати худ, сиёсати хориҷӣ воситаи асосии нигоҳ доштани истиқлолият мебошад. Ҳамкории мутақобилан судманд бо дигар кишварҳо ва ташкилотҳо метавонад ба рушди устувор ва ҳифзи арзишҳои миллӣ мусоидат кунад.

 

ЗИЁЕВ Субҳиддин

ходими пешбари илмии шуъбаи Аврупои

Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои

Осиё ва Аврупои АМИТ

 

БОЗГАШТ